Haccın Vâcibleri
A -SA'Y
Sa'y; hac ve umrenin menâsikinden olup, Sa fâ ile Merve arasında yedi defa gidip gelmektir.
Allâhü Teâlâ, Hâcer Vâlidemizin itâat ve sadâkatine ithâfen umre ve hac yapan herkese onun gibi sa'yi vâcib kıldı.
SA'YİN VÂCİBLERİ
1-Sa'yi yürüyerek yapmak (Hasta, yaşlı ve sakat olanlar arabaya binebilirler).
2-Sa'yi yedi şavta tamamlamak.
SA'YİN SÜNNETLERİ
1-Tavâf bitince ara vermeden sa'ye başlamak.
2-Necâsetten tahâret
3-Hadesten tahâret.
4-Sa'ye giderken Hacer-i Esved'i istilâm etmek.
5-Her şavtta Safâ ve Merve tepelerinde, Kâ be'nin görülebileceği yere çıkmak.
6-Safâ ve Merve'de Kâbe'ye dönerek tekbîr, tehlîl ve duâ etmek.
7-Erkekler iki yeşil direk arasında "hervele" yapıp, diğer kısımlarda yavaş yürümek.
8-Bütün şavtları ara vermeden yapmak.
9-Sa'y esnasında tekbîr, tehlîl ve duâ ile meşgûl olmak.
SA'YİN YAPILIŞI
Hacer-i Esved istilâm edildikten sonra Sa fâ'ya gidilir ve niyet edilir. Safâ tepesine çıkın ca Beytullâh'a dönülür. Duâda olduğu gibi eller kaldırılır. Hamd ve senâ edilir. Üç defa tekbîr getirilir. Tehlîlde bulunulur. Salevât-ı şerîfe getirilir. Kendisi ve Müslümanlar için duâ ettikten sonra, duâlarla Merve'ye doğru yavaş, yavaş yürünür.
Yeşil direğe gelince ''Hervele' yapılıp, ikinci yeşil direğe kadar koşulur. İki yeşil direk arasında şöyle duâ edilir:
İkinci yeşil direkten sonra normal şekilde yürünür. Merve'ye gelindiği zaman Beytullah'a dönülür. Safâ'da olduğu gibi tekbîr, zikir ve duâ edilir. Böylece sa'yin birinci şavtı tamamlanmış olur. Aynı şekilde Safâ'dan Merve'ye dört gidiş, Merve'den Safâ'ya üç dönüş olmak üzere, yedi şavt yapılınca sa'y tamamlanmış olur.
Sa'ydan sonra Mescid-i Harâm'da iki rek'at namaz müstehabtır. Merve'de namaz kılınmaz.
B -MÜZDELİFE'DE VAKFE
Müzdelife'de vakfe yapmak vâcibtir. Vak fe'nin zamanı: Bayramın birinci günü fecr-i sâ dığın doğması (sabah namazının vaktinin girmesi) ile başlar, güneşin doğması ile biter. Bu süre içinde az bir vakit dahi olsa Müzdelife'de bulunulursa vâcib yerine gelmiş olur.
Hanefî mezhebine göre bu vakitten evvel veya sonra câiz değildir. Hattâ vakfeyi sabâh namazın dan önce yapsa üzerine dem lazımdır. Fakat hastalık, zayıflık, kadınlara izdiham gibi bir korkudan dolayı önce yaparsa dem lâzım gelmez.
Müzdelife'de akşam ve yatsı namazları cem-i tehir ile kılınır. Bayram gecesini Müzdelife'de geçirmek sünnettir.
MÜZDELİFE VAKFESİNİN SIHHATİNİN ŞARTLARI
1-Hac için ihrâma girmiş olmak
2-Arafât vakfesini yapmış olmak
3-Vakfeyi Müzdelife'de yapmak
4-Vakfeyi vaktinde yapmak
MÜZDELİFE VAKFESİNİN SÜNNETLERİ
1-Arefe günü güneş battıktan sonra Arafât'tan Müzdelife'ye sükûnetle ağır ağır inmek ve Müzdelife'de ""Meş'ar-i Harâm" civarında gecelemek.
2-Sabah namazını erkence kılmak.
3-Vakfeyi ortalık iyice aydınlanıncaya kadar sürdürmek;
C -MİNÂDA ŞEYTAN TAŞLAMAK
Minâ'da şeytan taşlamak için üç yer vardır: bunlara cemerât denir. Bu yerler Minâ'da üç alâmetle tayin olunmuştur. Minâ tarafından sı rayla şunlardır:
Birinci cemre: Şeytanın İbrâhîm (a.s.)’a üçüncü olarak görülüp taşlandığı yerdir. Bay ramın birinci günü, 1. ve 2. şeytana taş atılmaz.
İkinci cemre: Şeytanın İbrâhîm (a.s.) a ikinci olarak görülüp taşlandığı yerdir.
Üçüncü cemre (Cemretü'l-akabe): Şeytanın İbrâhîm (a.s.)’a birinci olarak görülüp taşlandığı yerdir. Bayramın 1. günü yalnız büyük şeytan taşlanır.
ŞEYTAN TAŞLAMAK İLE ALAKALI SÜNNETLER
1-Bayram sabahı, ortalık iyice aydınlandık tan sonra (güneş doğmadan) Müzdelife'den ha reket edip Minâ'ya gelmek;
2-Eşyasını çadırına koyduktan sonra vakit geçirmeden Akabe cemresine taş atmak;
3-Akabe cemresine taş atarken, Mekke'yi sol, Minâ'yı sağ tarafına almak; (Diğer iki cemreye her taraftan atılabilir.)
4-Taşları cemrelere yaklaşık 3,5 ilâ 5 metre mesâfeden atmak;
5-Yedi taşı ardarda atmak;
6-Teşrik günlerinde; birinci, ikinci ve üçüncü cemreleri sıra ile atmak;
7-Birinci ve ikinci cemrelere taşı attıktan sonra duâ etmek, akabe cemresinden ise dua etmeden ayrılmak;
8-Taşları bayramın ilk günü öğleden önce, diğer günlerde ise öğleden sonra güneş batmadan önce atmak;
9-Minâ'dan Mekke'ye dönmekte acele edenlerin, bayramın üçüncü günü güneş batmadan önce Minâ'dan ayrılmaları.
D -SAÇLARI TIRAŞ ETMEK VEYA KISALTMAK.
E -VEDÂ TAVÂFI
Veda tavafı, hacda yapılan en son tavaftır. Dışardan gelen ve hac vazîfelerini tamamlayarak memleketine dönen hacıların veda tavafı yapmaları vaciptir.
Vacip olmasının şartları:
1) Haccetmiş olmak.
2) Hacceden kişinin afakî olması.
3) Kadınların Mekke'den ayrıldıkları esnada hayız ve nifas hallerinden temiz olmaları. Te mizlenmeden Mekke'den ayrılan kadınlardan veda tavafı düşer. Veda tavafını yaptıktan sonra Harem-i Şerif’e girip namaz kılmakta ve tavaf yapmakta bir mahzur yoktur. Bu durumda en sonra yapılan tavaf veda tavafı sayılır.
Vedâ tavâfının yapılışı:
Haccını tamamlayan kimse Mekke-i Müker reme’den ayrılacağı zaman önce vedâ tavâfını yapar, tavaf namazını kılar, Beytullâha dönerek ayakta zemzem içer ve üzerine dökünür. Sonra mültezeme gidip yüzünü, ellerini, yanaklarını, göğsünü Kâbe-i Muazzama’nın duvarına yapış tırarak; ağlayarak ilticâda bulunur. Böylece Beytullâh’a vedâ edip Harem-i Şerîf’ten ayrılır.
F -KURBAN KESMEK (Kırân ve Temettu haccı yapanlara)
Haccın vâciblerinden biri terkedilir de, yeniden yapılmazsa bir kurban kesmek lâzım gelir. Meselâ: Abdestsiz yapılan bir tavâf, abdestli olarak iâde edilirse bu kurban cezâsı sâkıt olur. İâde edilmezse kurban kesmek icap eder.
