Mukaddime
Bismillâhirrahmânirrahîm
İnsanlığı ve bütün âlemleri büyük bir hikmet ve gâye ile yaratan, insanların ve cinlerin dünyâ ve âhiret saâdetine nâiliyyetini vesîle ve vâsıtaya bağlayan Allâhü zü’l-Celâl’e hamd ü senâlar olsun.
Âlemlere en büyük rahmet, en büyük şefâatçı, en büyük peygamber, Muhammed’ül-Mustafâ; sallallâhü aleyhi ve selleme, onun âline, ashâbına salât ve kıyâmete kadar bütün ona tâbi olanlara selâm olsun.
İnsanoğlunun tanıması gerektiği, hayâtının en ince noktalarına varıncaya kadar bilmesi ve onları kendi hayâtında tatbik etmesi îcâbeden yegâne insan; onsekiz bin âlemin kâffesine rahmet olarak gönderilen, peygamberler peygamberi, Hz. Muhammed sallâhü aleyhi vesellemdir.
Peygamber, Allâhü Teâlâ'nın kullarına dünyâ ve âhiret işleri hakkında emir ve yasaklarını tebliğ için vazîfelendirdiği seçkin insanlara denir.
Kendisine müstakil kitap ve şerîat verilen peygamberlere Resûl, kendisinden önceki bir peygamberin şerîat ve kitabı ile halkı hak yola da’vet eden peygamberlere de Nebî denir. Nebîlik ve Resûllük Allah vergisi olup bu makâmları yüce Allah (c.c.) kullarından dilediğine ve lâyık olanına verdiğini Kur'ân-ı Kerîm’le açıklamıştır.
Peygamberler sâdece erkekler arasından seçilip gönderilmiş olup küçük büyük günahlardan, yalan ve hıyânetten, gafletten, nefsânî ve şehevânî hâllere mağlup olmaktan uzaktırlar. Özü, sözü doğru, her bakımdan halkın en zekîsi, Allah (c.c)’dan aldığı emir ve nehiyleri insanlara hiç eksiltmeden ve artırmadan ulaştıran en emîn insanlardır.
Peygamberlerin ilki topraktan yaratılan Hazreti Âdem (a.s.)’ dır. Hz. Âdem (a.s.) hem insanların hem de peygamberler silsilesinin ilkidir. Hz. Muhammed (s.a.v.) en son gönderilen peygamberdir. Diğer peygamberlerden bâzıları muayyen bir kavme bir veyâ birkaç şehre gönderildiği hâlde, âhir zaman peygamberi olan Hz. Muhammed Mustafa (s.a.v.) bütün insanlara ve cinlere peygamber olarak gönderilmiştir. Onun Nübüvveti bütün âlemlere şâmildir.
Beşerin kendisini gereğince târif ve tavsiften âciz olduğu, o büyük Resûl’ün hayâtının her şeyden daha çok bilinmesi îcâbeder. Onun hayâtı bilinmeden, İslâm’ın kâinât çapındaki gâyesi bilinemez ve tahakkuk ettirelemez, İslâm anlaşılamaz. Kim, Sîret-i Nebevî’yi (Peygamberimiz’in hayâtını) bilmezse, Allâh’ın Resûlü, sevgili peygamberimiz Hz. Muhammed (s.a.v.)’i hakkıyla tanıyamaz. Yine, kim Allâh’ın Resûlünü hakkıyla tanıyamazsa İslâmı da lâyıkıyla anlayamaz ve yaşayamaz.
Gerek bu dünyâda, gerek bundan sonraki âlemlerde şerefli insan olmak, iyi insan olmak; kâinâtın efendisi, Muhammed’ül-Mustafâ, sallâllâhü aleyhi ve sellemi iyi bilmek, iyi tanımak, iyi anlamak ve ona gerçekten ümmet olmakla kâimdir. Bir müslümanın gerçek mü’minliği, gerçek îmâna kavuşması; Peygamberini sevmeye ve onun getirdiği esaslara tâbî olmaya bağlıdır.
Beşeriyet, içinde bulunduğu sıkıntılardan, buhranlardan, huzursuzluklardan ancak ve ancak Fahr-i Kâinât’ı tanımak ve ona tâbi olmakla kurtulabilecektir.
Ashâb, arkadaş ve sohbetten gelir ki, Ashâb-ı Kirâm’ın hepsi Peygamber Efendimiz’in yanında onun sohbeti ile yetişmiş, olgunlaşmış; mazhar oldukları bu devlet sâyesinde, kendilerinden sonra gelenlerin ulaşamayacağı kemâle vâsıl olmuşlardır. Dînimizde sohbetin ehemmiyeti pek büyüktür. Sohbet rûhun gıdâsıdır. Din, sohbet ve nasîhatle kâimdir. Peygamber Efendimiz; “Bir müslüman evinde, günde bir defa dinden îmandan bahsedilmezse, o eve zulmet yağar” buyurdular. Acabâ bu şerefli vazîfeyi yapabiliyor muyuz?
Bu hususta, evde çocuklarımızla beş dakîka bile meşgul olmadan; onlara peygamberlerini, dînî vazîfelerini öğretmeden; cemiyette İslâm’ın yaşanmadığını, İslâmın ahlâkî, îtikâdî ve ictimâî prensiplerinin tatbik edilmediğini söylemeye kalkışmak hakkımız değildir. Çünkü şikâyetçi olduğumuz cemiyet, bizlerden ve bizim çocuklarımızdan teşekkül etmektedir.
Öyle ise bugünün müslümanına düşen ilk vazîfe, kendi âilesinden başlayarak cemiyetin kurtuluşu için çalışmasıdır. Bir müslümanın evinde ilk yapacağı sohbet ise, Resûlullâh üzerine olmalıdır. Çünkü, Kur’ân ahlâkı ondadır. Dînin en ince teferruâtı ile tatbikâtı, yüce Resûl’ün hayâtında birer pırlanta misâli parlamaktadır.
Ey analar, babalar ve evlâdlar!
Bütün güzellik ve olgunlukları üzerinde toplayan o insân-ı kâmile yaklaşın. Yüce Allah onu, güzel ahlâkı tamamlamak için göndermiştir. Evlerinizi onun sohbetleri ile süsleyiniz. Bu takdirde, başından sonuna kadar bütün bir devri, olanca çileleri ve mutluluğu ile Peygamber Efendimiz’in ve sahâbelerinin yanında yaşamış gibi olursunuz. Onun tedrîsiyle üzerinize rahmet iner. Onun müzâkeresiyle melekler üzerinize nur saçarlar.
Ashâb-ı Kirâm’ın, Peygamber Efendimiz’e sevgileri, ona itâat ve bağlılıkları, bizler için ne büyük bir örnek değil midir? Şu satırları yazan bu fakîrin, Akabe Bîatları, Hudeybiye Musâlehası’ndaki bîat, Mekke Fethi’nde yapılan bîat, kadınların bîatı, hülâsâ bütün Ashâb-ı Kirâm’ın Peygamber Efendimiz’e, münferiden, müctemian (teker teker veya topluca) yaptıkları o bîatlar çok dikkatini çeker. Zîrâ, Ashâb-ı Kirâm, Resûlullâh’a gelerek ellerine sarılıp, bağlılık beyânında bulunup söz vermişler, ahd ü peymân etmişler (antlaşmışlar); bunun sonunda harpler olmuş, darpler olmuş, çok zor ve sıkıntılı anlar olmuş, fakat ona öyle büyük bir sevgi ve îmanla bağlanmışlar ki, ahidlerinden aslâ dönmemişlerdir. Onlar gibi bugünün müslümanlarının da Peygamberimiz’e, vârislerine ve onun emîrlerine aynı itâat, sadâkat ve sevgi ile bağlanmış olmaları îcâbeder.
Mübârek kitâbımız Kur’ân-ı Kerîm’in altı bin altıyüz altmış altı âyetten bin ayeti geçmiş kavimlerden, ümmetlerden ve peygamberlerden bahseder. Bu gösteriyor ki, târihi bilmek şarttır. Bu şartın edâsı ve zarûretin giderilmesi için İslâm Târihi mevzûunda birçok eser yazılmışsa da biz, bilhâssa yetişme çağındaki müslüman çocuklarının ve herkesin, çok fazla mesâi harcamadan, bir öz hâlinde daha kolay şekilde okuyup faydalanabileceklerini düşündüğümüz işbu Muhtasar İslâm Târihi’ni hazırladık.
Peygamberimizi ve Allah (c.c)'ın onunla gönderdiği dînin insanlık için ne büyük ni’met olduğunu daha iyi anlayıp kavrayabilmek için o günkü dünyânın durumuna kısaca bakmakta fayda vardır.
Yüce Mevlâ’nın izni ve lütfu ile hazırladığımız bu esere, câhiliyye devri (fetret devri) diye tasvir edilen, Peygamber Efendimiz’den (s.a.v.) evvel dünyâ üzerindeki milletlerin hâllerinden; Mekke şehri, Ka’be-i Muazzama ve Zemzem Suyu’ndan behsetmekle başladık. Peygamberimiz’in dünyâyı teşrifleri, çocukluk, gençlik ve evlilik yıllarından bahsederek devam ettirdik.
Daha sonra, Peygamber Efendimiz’in peygamberliğinin başlamasından irtihâllerine kadar geçen yirmi üç senelik hayâtına yer verdik.
Kıyâmete kadar cereyan edecek hâdiselerin birer nümûnesinin zuhûr ettiği o ibret verici, gözleri yaşartan, gönülleri coşturan, İslâmî gayret ve cesâret rûhunu şahlandıran bu devir, meselenin esas can alıcı nüvesini teşkil etmektedir.
Resûlullah Efendimiz’in (s.a.v.) ve ilk müslümanların çektiği ıztırapları ve onların bunca ezâ ve cefâlara, İslâm uğruna canlarını da ortaya koyup, sabredip, tahammül göstermelerini, yeri geldiğinde mallarını-mülklerini, yerlerini-yurtlarını ve her şeylerini terkedip Allah rızâsı için hicret etmelerini; Hz. Peygamberimiz ve Ashâbının İslâmı anlatıp, öğretme metodlarını; Ashâb-ı Kirâm’ın Peygamber Efendimiz’e ve onun emirlerine ne büyük bir sadâkatla bağlanıp, itâat ve in-kıyâd (boyun eğme) gösterdiklerini Ensâr ve Muhâcirîn arasındaki kardeşliği muhârebelerde ve fetihlerde îmân gücünün ve mutlak itâatın gâlibiyetini müşriklerin, yahûdîlerin ve her devirde eksik olmayan münâfıkların, İslâm aleyhindeki entrika ve kalleşçe tuzaklarını nihâyet, bütün bu hâdiselerin hülâsasının sözle de ifâdesi olan ve her müslümanın belleyip hayâtında tatbik etmesi icâbeden Peygamber Efendimiz’in (s.a.v.) Vedâ Hutbesi’ni bu bölümde zevkle ve ibretle okuyarak, hakîkaten o günleri yaşar gibi olacağınızı ümit ederiz.
Peygamber Efendimiz’in (s.a.v.) hastalanması ve âhiret âlemine intikâli; Resûlullâh’ın şekli ve şemâili ve mekârim-i ahlâkı ile bu eserin siyer-i nebî kısmını bitirmiş olduk.
Bundan sonraki bölümde; Hulefâ-i Râşidîn’in (Dört Büyük Halîfenin) menkıbelerini, onların İslâmın intişârına verdikleri eşsiz hizmetlerini, adâlet, ferâgat ve fedâkarlıklarını, bütün insanlar için çok büyük birer nümûne olan hayâtlarını, ulvî seviye ve seciyelerini zikretmeye çalıştık. Peygamber Efendimiz’in (s.a.v.) sohbetiyle müşerref olarak her biri eşşiz birer pırlanta olan Ashâb-ı Kirâm’ın fazîletini, istisnâsız bütün Ashâb-ı Kirâm’a lâzım gelen hürmetin gösterilmesi husûsunda aslâ kusur ve ihmal edilmemesi gerektiğini îzâha çalıştık. Bu meyanda Peygamber Efendimiz ve Ashâbının yolu olan ehli sünnet yolunu beyanla sonradan zuhur eden sapık fırkaların kısaca hâllerini zikrederek onların idlâlât ve ifsâdâtından tahzîr ettik.
Son kısımda ise, Hulefâ-i Râşidîn devrini hülâsa edip, Emevîler ve Abbâsîlerden kısaca bahsettik, ilk Müslüman Türk Devletlerine de yer verip, bunlar içerisinden Selçuklular, Timuroğulları ve hâlen dünyâ milletlerinin ismini işitince durakladığı, bizim de torunları olmakla iftihâr ettiğimiz Yüce Osmanlı Devleti’nden biraz daha genişçe bahsettik.
Böylece tamamladığımız bu eserin her okuyucu ve okutucuya, her gence ve her yaşlıya, hülâsâ herkese fâideli olacağını ümit ve temennî ederiz.
Allâhü Teâlâ rızâsına muvâfık kılıp, eserin hazırlanmasına vesîle olan, hazırlayan, hazırlanmasında ve okutulmasında emeği geçenleri, hâlisâne niyetlerle okuyan ve okutan herkesi Fahr-i Kâinât sallallâhü aleyhi vesellem Efendimiz’in şefâatine mazhar eylesin. (Âmîn)