HAC NEDİR?

Hac, İslam’ın beş esasından birisidir. Hem mâli ve hem de bedeni bir ibadettir. Hac, şartları ken­dinde bulunan kişiye ömürde bir defa farz-ı ayındır. Mali durumu müsâit olduğu halde, ömrü­nün sonuna kadar sıhhati müsait olmazsa vekil gönderir.

Hac, lügatte tazim edilecek mekanları vesaire­yi ziyaret kasdında bulunmaktır. Istılâhda:

"Husûsî mekânı (Kâbe-i muazzama ve civâ­rındaki mukaddes mekânları), husûsî zamanda (Hac ayları; şevvâl, zilkâde, zilhiccede), husûsî fiille (Hac menâsiki; haccın farzları, vâcibleri sünnetlerine riâyetle) ziyâret etmektir."

Peygamber Efendimiz (s.a.v.) buyurmuşlar ki; "İslam beş temel esas üzerine kurulmuştur. Bunlar Allah (c.c.)'dan başka ilah olmadığına ve Muham­med (s.a.v.)'in Allah'ın peygamberi olduğuna şe­hadet etmek, namaz kılmak, zekat vermek, Ra­mazan orucunu tutmak ve Kâbe'yi haccetmektir"

HACCIN HİKMETLERİ

Allâhü Teâlâ’ya karşı tezellül, insanlara karşı tevâzu göstermek.
Mal nimetinin ve beden sağlığının şükrünü edâ.
Kâbe-i Muazzama'nın, insanların ruhlarına inşirah vermesi.

4. Nefsi tezkiye ve terbiye.

Renkleri ve dilleri ayrı, dinleri bir olan Müslümanların kaynaşmaları.
Bembeyaz ihrâma bürünmek, beyaz kefe­ne sarılıp âhiret yolculuğuna çıkmanın, kabir­den kalkıp mahşere gitmenin bir temsilidir.
Hacer-i Esvedi istilâm ettikçe ahdi mîsâkı hatırlamak ve îmânı tazelemek.
İslam’ın doğup yayıldığı, peygamberimizin ve ashâbının İslâm için bin bir güçlük ve meşak­kat içerisinde verdiği mücadeleyi hatırlamak.
Hac Müslümanlarda ömür boyu silinmeye­cek güzel hatıralar bırakır. Hac mü'minin haya ­tında âdeta bir dönüm noktası olur.

HACCIN FARZ OLMASININ ŞARTLARI

1-Müslüman olmak.

2-Haccın farz olduğunu bilmek

3-Bâliğ olmak.

4-Akıllı olmak.

5-Hür olmak.

6-Nafakaya ve vâsıtaya muktedir olmak

7-Vakit (hac ayları)

8-Hacca gidip dönünceye kadar bakmakla mükellef olduğu kimselerin, geçimlerini sağla­yacak imkana sahip olmak. Haccın farz olması için zekâtta olduğu gibi belli bir nisâb yoktur.

Yukarıdaki şartlar mevcut olmasına rağmen hacca gitmeyi geciktiren kimse daha sonra da herhangi bir sebeple haccetme imkânı bulama­sa, yerine vekil göndermesi veya gönderilmesi­ni vasiyet etmesi icap eder.

HACCIN EDÂSININ ŞARTLARI

1-Sıhhatli olmak.

2-Yol emniyeti olmak.

3-Hacca gitmeye bir mani olmamak (Hapis ­lik gibi).

4-Kadınların yanında kocası veya güvenilir bir mahremi bulunmak.

5-Kadınlar için iddet hâli olmamak.

Kadınların hacca gidebilmeleri için yanında kocası veya emniyetli, akıllı, bâliğ bir mahremi (nikâhı kendisine ebediyyen Harâm olan bir akra­bası) nin bulunması şarttır. Ayrıca ister boşan­makla, isterse de kocasının ölmesiyle iddet bek­leyen bir kadın, iddeti bitmeden hacca gidemez.

HACCIN KISIMLARI

Hac, hükmü itibariyle üç kısımdır:

a) Farz olan hac: Kendisinde haccın şartları bulunan kimselerin, ömürlerinde bir defa yap­maları îcâbeden hacdır.

b) Vâcib olan hac: Üzerine farz veya vâcib olmadığı halde, bir kimsenin nezrederek (ada­yarak) üzerine vâcib kıldığı hactır. Başlandıktan sonra bozulan nâfile haccın kazası da vâcibtir.

c) Nâfile olan hac: Farz ve vâcib olan hac edâ edildikten sonra, ikinci, üçüncü veya daha fazla yapılan hac nâfile olduğu gibi, üzerine hac farz olmayan çocuğun veya kölenin yapacağı hacdır.

HACCIN NEV'İLERİ

1-Hacc-ı İfrâd

2-Hacc-ı Temettü

3-Hacc-ı Kırân

HACC-I İFRÂD: Hac mevsiminde umresiz ola­rak yapılan hacdır. Hacc-ı ifrad yapacak kimse ihrâma girerken yalnızca hacca niyet edip, telbiye getirir.

Mekke-i Mükerreme'ye geldiği zaman kudûm tavâfı yapar. Tavâfa başlayacağı zaman telbiye'ye nihâyet verir.

Kudûm tavâfından sonra traş olmaz, ihrâmdan çıkmaz ve ihrâmın bütün mahzurlarından koru­nur. İstediği kadar nâfile tavâf yapabilir.

Bayram günleri çıkıncaya kadar umre yapa­maz. Bayramın dördüncü günü akşamdan sonra Mekke'de kalırsa umre yapabilir.

Telbiye'yi tavâf ve sa'yin hâricinde terk etmez. Bayramın birinci günü cemre-i akabeyi taşladık ­tan sonra dilerse kurban keser.

HACC-I TEMETTÜ: Aynı senenin hac ayla ­rında umre ve haccı ayrı ayrı ihrâmlarla edâ etmek tir. Temettü haccında kudüm tavâfı yoktur.

Umrenin tavâf ve sa'yinden sonra traş olunup ihrâmdan çıkılır.

Temettü haccına niyet eden kimse dilediği zaman bir mekkî gibi umre yapabilir. Şükür kur­banı kesmesi vâcibtir.

Hacc-ı temettü, hacc-ı ifrad'dan efdaldir.

HACC-I KIRÂN: Bir ihrâmla umre ve haccı beraber yapmaktır.

Hacc-ı Kırân'a niyet eden kimse, Mekke-i Mükerreme'ye geldiği zaman önce umrenin ta ­vâfını ve sa'yini yapar. Peşinden kudüm tavâfı yapar. Traş olmayıp, hac bitinceye kadar ih ­râmdan çıkmaz.

Haccı temettü'de olduğu gibi şükür kurbanı kesmesi vâcibtir.

Hacc-ı kırân, hacc-ı ifrad ve hacc-ı temettü­dan efdaldir.

Hacc-ı kırân ve hacc-ı temettü âfakî olanlar (Mikât hâricinden Mekke'ye gelenler) içindir.

HACC-I TEMETTÜ VE KIRÂN'IN ŞARTLARI

1-Hacceden kişi, âfâkî olmalıdır. Harem böl­gesinde ve mîkat sınırları içerisinde ikâmet edenlerin, Hanefî mezhebine göre temettü ve kırân haccı yapmaları câiz değildir. Bunlar yalnız hacc-ı ifrad yaparlar.

2-Umre ve hac aynı yılın hac aylarında edâ edilmelidir. Hac ayları girmeden umre yapıp, daha sonra aynı yıl hac menâsikini de eda eden bir kimse, temettü ve kırân haccı değil, ifrad haccı yapmış olur.

3-Kırân haccında, umreyi yaptıktan sonra, Mekke'den ayrılıp, gerek memleketine, gerek mî ­kat hâricine gitse de kırân haccına devâm eder.